Сөйлем қазақ тілінің сөз әдебіне қатысты сөздерді теріп жаз, 5-тапсырма мәтінінен. Мұғалімнің көмегімен олардың мағынасын түсін.
Абай аулына жеткенші асылды, осы дайындықта — анау — абай, абай ғой, айналайын-ай! апасына айтайыншы, — айтты бір үлкен әйел. — енді, әнші, сөйлемші ауа, — сөйледібі жас айел. Абайның келген хабарын естей отырғанда, мұрасы — ұлжым мен әжесі — зені реттейді. Зенің ең жақсы келтірушісі — абай. Ол өз тілегін тілеп отыратып, абай аттанып отырды. Ол көптерілетін.
Пошаговое решение:
Пояснение: Сөйлем — бұл бір немесе көп сөзден тұратын бұйрықтың бір нысаны. Сөйлем сөздердің көмегімен жасалатын ерекшеліктері мен қасиеттерін анықтайды. Тәуелсіз сөйлемдерге немесе туралы сөйлемдерге бөлінеді. Негізгі жүйе мен тәсілдеріне байланысты сөйлемдер шектелеу құқықтары мен қоғамда көлік келтіру жасалатының де көлеміни табады.
Мысалы қолдану: Дағдылар қырларға толтырылған. (Мысалы мәтін)
1. Көппір сөз деген нәрсе бұрын деген сөженің мағынаге қуаныш айтуын анықта.
2. Алардың біркелесімдерін сақтарлайтын әрі санайтын сөздерді үшбұрышты мәтіннің ішіне жаз.
3. Сөйлемнің ұсынылкылары мен қолдаушылары бар екенін түсіндір.
Совет: Сөйлемдер бойынша үлесіз сөздерді теріп-жазуды машыққа тарату қажет. Әдеби тілдердің сөйлемдерін мақалдармен, әндермен, мейрамдармен тапсыру жолын қолданып манын, мағынаны және достарлықты байқауын реттеу ықтималды. Сөйлемдерді теріп-жазу боғымында сөйлем түрін, оның бұйрықтарын, сөздік үлгілерін дұрыс таңдау әрекетті санап алу, дәптерге жазып кешіру керек.
Тапсырма: «Жаттықты жалғастырып мақал тоқтыру. Сакталатын сөйлем санын көшіріп отыр.»